بیماری بورگر یا اختلال انسدادی غیرآترواسکلروتیک سرخرگها و سیاهرگهای کوچک تا متوسط اندامهای فوقانی و تحتانی است. علت این انسداد التهاب مکرر و پیشرونده و ایجاد لخته در دیواره رگ هاست. این بیماری معمولاً در ارتباط با استفاده از مشتقات تنباکو به خصوص سیگار کشیدن است ولی با مصرف انواع بدون دود تنباکو نیز ارتباط دارد. از علایم آن درد متناوب انگشتان و زخمهای دردناک بر روی نوک انگشتان دست و پا است. بیماری بورگر درمان قطعی ندارد وگاه قطع عضو ناگزیر است. تنها راه جلوگیری از پیشروی سریع بیماری ترک کامل سیگار و فراوردههای تنباکو است.
این بیماری شیوع جهانی دارد ولی بیشتر در خاورمیانه، مدیترانه و خاور دور مشاهده میشود. شیوع آن با افزایش مصرف سیگار در جوامع نسبت مستقیم دارد.
این بیماری با ایجاد لختهای شدیداً التهابی همراه است. التهاب تمام لایههای رگ را درگیر میکند و در اطراف رگ درگیر ترومبوز التهابی سلولها به خصوص سلولهای بزرگ چند هستهای داخل میکرو آبسهها قابل مشاهده است.
این بیماری معمولاً در مردان جوان سیگاری با ایسکمی انگشتان دست و پا شروع میشود و به تدریج به عروق بالاتر گسترش می یابد. درگیری عروق بزرگ نادر است ولی در صورت عدم بهبودی میتوان منجر به قطع عضوشود. بیمار در مراحل اولیه دچار لنگیدن میشود. همچنین درد ایسکمیک در طی استراحت یا زخم شدن مشاهده میشود. معمولاً دو عضو یا بیشتر درگیر میشوند و در چهل درصد از بیماران ترومبوفلبیت سطحی و پدیده رینولد مشاهده میشود. در معاینه این بیماری مثبت شدنتست آلن در افتراق این بیماری از انسداد ناشی از آترواسکروز کمککننده است.
این بیماری تست تشخیصی خاصی ندارد ولی از آزمایشها برای رد کردن بیماریهای مشابه باید استفاده شود.
بیماریهایی همچون لوپوس اریترماتوز واسکولیت روماتیسمی سندرم آنتی فسفولیپید آنتی بادی و بیماری مرکب بافت همبند از تشخیصهای افتراقی مهم بورگر هستند.
راهکار درمانی اصلی این بیماری قطع کامل و دائمیسیگار است با این حال مشاهده شده که ۴۰ درصد از بیماران موفق به این کار نمیشوند. در درمان این بیماری همچنین از آسپیرین، ایلوپروست (iloprost)،بلوککنندههای کانال کلسیم، آنتی بیوتیک، مواد ضد انعقادی یا بلوک سمپاتیک استفاده شدهاست.
جراحی بای پس عروق نتایج رضایت بخشی به همراه نداشتهاست. سایر روشهای نسبتاً موفقیتآمیز عبارتند از» استفاده از فاکتورهای رشد عروق، قرار دادن سیم کیرشنر در مسیر تیبیا برای تحریک رگ سازی، استفاده از کمپرسور فشاری برای به جریان انداختن خون و استفاده از آنتاگونیستهای اندوتلین همچون بوسنتان.
دکتر سپیده پزشکی متخصص قلب و عروق و فلوشیپ بیماری های مادرزادی قلب و CMRI از سوئیس