هنگامی که تجمع مایع در فضای پریکارد (افیوژن پریکاردی) باعث اعمال فشار بر قلب شود، تامپوناد قلبی روی می‌دهد. اختلال همودینامیک در اثر نارسایی پرشدگی حفرات قلبی ایجاد می‌شود. اولین حفراتی که تحت تأثیر قرار می‌گیرند، دهلیز راست و بطن راست هستند و با افزایش بیشتر در فشار پریکاردی حفرات سمت چپ نیز تحت فشار قرار می‌گیرند. درنتیجه، حجم ضربه‌ای قلب کاهش یافته و فشار خون سیستمیک افت می‌نماید. فعال شدن جبرانی سیستم آدرنرژیک، باعث می‌شود تا ضربان قلب، و مقاومت عروق سیستمیک افزایش یابند. مقدار مایع پریکارد لازم برای ایجاد تامپوناد به سرعت تجمع آن وابسته است. بعلاوه، وضعیت حجم داخل عروق بر علائم تأثیر خواهند داشت ـ پیش بار کاهش یافته (برای مثال در دهیدارتاسیون) تغییرات همودینامیک را شعله‌ور نموده و پیش‌بار افزایش یافته اثرات فشارهای پریکاردی بالا را متعادل می‌کند. هنگامی که تامپوناد قلبی بتدریج ایجاد می‌شود، مهم‌ترین شکایات بیمار عباتند از تنگی نفس، خستگی، و احساس سبکی سر. برعکس، در تامپوناد حاد، بیمار کاملاً بدحال به نظر می‌رسد و علایم و نشانه‌های شوک کاردیوژنیک و کاهش هوشیاری دیده می‌شود.
تریاد تشخیص کلاسیک که در معاینه فیزیکی بیمار دیده می‌شود شامل هیپوتانسیون، اتساع ورید ژوگولار (عدم وجود موج Y نزولی)، و صداهای قلبی خفه (muffled)، می‌باشد. و تاکی‌پنه و تعریق دارد. تاکیکاردی یک علامت جبرانی است و به حفظ برون‌ده قلبی کمک می‌کند. نبض متناقض (pulsus paradoxus) (افت بیش از mmHg10 در فشار خون سیستولی در هنگام دم) یافته مشخصه دیگری برای بیماران مبتلا به تامپوناد قلبی است. در شرایط عادی، در هنگام دم فشار داخل سینه کم می‌شود که باعث افزایش در بازگشت وریدی از عروق محیطی و افزایش در پرشدگی بطن راست خواهد گردید. در نتیجه، اندازهٔ بطن راست افزایش می‌یابد تا خود را با حجم اضافی مطابقت دهد. در تامپوناد قلبی، به علت اثر فشاری مایع پریکارد، اتساع بطن راست با محدودیت روبرو است. درنتیجه، برای جادادن اضافه حجم خون ورودی به بطن راست، دیوار بین بطنی به داخل بطن چپ برجسته می‌شود. این امر تأثیر مضاعفی بر روی کاهش پرشدگی بطن چپ دارد و درنتیجه حجم ضربه‌ای بطن چپ و فشار سیستولی کاهش می‌یابند. در طی بازدم، دیواره بین بطنی به خط وسط بازگشته و فشار سیستمیک به مقدار اولیه برمی‌گرددو نبض متناقض مختص تامپوناد قلبی نیست و ممکن است در بیماری‌های دیگری همچون بیماری انسدادی مزمن ریه، آسم، نارسایی شدید احتقانی قلب، آمبولی ریه، و در برخی موارد، در پریکاردیت فشارنده روی دهد.

پریکاردیت چیست؟

دکتر سپیده پزشکی متخصص قلب و عروق و فلوشیپ بیماری های مادرزادی قلب و CMRI از سوئیس