ترانکوس آرتریوسوس یا تنه مشترک شریانی یک نقص نادرقلبی است که در هنگام تولد وجود دارد. اگر شما یا کودکتان دارای این نقص باشید، این بدان معنا است که یک عروق خونی بزرگ از قلب خارج شده است. در حالت طبیعی، دو عروق خونی مجزا از قلب خارج می‌شود.

علاوه بر این، معمولاً یک حفره (به عنوان یک نقص دیواره بطنی شناخته می‌شود) بین دو اتاقک پایینی قلب وجود دارد. در نتیجه نقص تنه مشترک شریانی، خون حاوی مقادیر کم اکسیژن که باید به شش‌ها برده شود و خون غنی از اکسیژن که باید به بدن برده شده با هم مخلوط می‌شوند. این موضوع سبب بروز مشکلات جدی در سیستم گردش خون می‌شود.
اگر این نقص درمان نشود، می‌تواند کشنده باشد. عموماً جراحی برای ترمیم تنه مشترک شریانی موفقیت آمیز است، به ویژه اگر ترمیم قبل از یک ماهگی نوزاد اتفاق افتد.

علائم

نشانه‌ها و علائم تنه مشترک شریانی اغلب در چند روز اول زندگی توسعه می‌یابند. این موارد شامل:

• رنگ آبی پوست (سیانوز)
• تغذیه ضعیف
• پرکاری و افزایش توان قلب
• رشد ضعیف
• کوتاهی تنفس (ناراحتی در تنفس)
• تنفس سریع (تاکی پنه)
• زمان ملاقات با پزشک
• اگر متوجه شدید که کودک شما دارای هر یک از مشکلات زیر است به دنبال درمان باشید:
• رنگ آبی پوست (سیانوز)
• تغذیه ضعیف
• خواب آلودگی بیش از حد

برخی از نشانه‌های تنه مشترک شریانی ممکن نشان دهنده مشکلی باشد که نیاز به مراقبت فوری داشته باشد. اگر کودک شما هر یک از نشانه‌های زیر را داشته باشد و شما نتوانستید پزشک کودک خود را بلافاصله ملاقات کنید، به مراقبت اورژانسی پزشکی مراجعه کنید:

• تنفس سریع، سطحی یا تنفس با زحمت
• بدتر شدن رنگ آبی پوست
• از دست دادن هوشیاری

دلایل

تنه مشترک شریانی در حین رشد جنینی و موقعی که قلب نوزاد در حال توسعه است اتفاق می‌افتد، از این رو، این نقص در هنگام تولید وجود دارد. در برخی موارد دلیل این نقص نانشناخته است.
بررسی ساختار عمومی و عملکرد قلب در درک نقایص تنه مشترک شریانی کمک کننده است.
قلب شما دارای چهار اتاقک پمپ کننده می‌باشد که خون شما را به گردش در می‌آرود. درب‌های اتاقک‌ها (دریچه) جریان خون را کنترل می‌کنند، برای هدایت جریان خون در یک جهت باز و بسته می‌شوند.

چهار اتاقک قلب شامل:

• دهلیز راست، اتاقک بالایی سمت راست، که خون حاوی مقادیر کم اکسیژن را از بدن گرفته و به بطن راست تحویل می‌دهد.
• بطن راست، اتاقک پایینی سمت راست که خون را از طریق یک رگ بزرگ که شریان ریوی نامیده می‌شود به درون شش‌ها پمپ می‌کند، در آنجا خون دوباره غنی از اکسیژن می‌شود.
• دهلیز چپ، اتاقک بالایی سمت چپ که خون غنی از اکسیژن را از شش‌ها می‌گیرد و آن را به بطن چپ تحویل می‌دهد.
• بطن چپ، اتاقک پایینی سمت چپ که خونی غنی از اکسیژن را با استفاده از یک رگ بزرگ که آئورت نامیده می‌شود به بدن تحویل می‌دهد.

توسعه طبیعی قلب

تشکیل قلب جنین یک فرآیند پیچیده است. در یک نقطه مشخص، تمامی نوزادان دارای یک رگ تکی بزرگ (تنه مشترک شریانی) درقلب هستند. با این حال در حین توسعه طبیعی قلب، این رگ بزرگ به دو بخش تقسیم می‌شود.
یک قسمت به بخش پایینی آئورت تبدیل می‌شود که به بطن چپ متصل می‌شود. قسمت دیگر به بخش پایینی شریان ریوی تبدیل می‌شود که به بطن راست متصل می‌شود. همچنین در حین این فرآیند بطن‌ها به درون دو اتاقک که با استفاده از یک دیواره (تیغه) از هم جدا شده‌اند، توسعه می‌یابند.

تنه مشترک شریانی در نوزدان تازه متولد شده

در کودکان متولد شده دارای تنه مشترک شریانی، هرگز رگ تکی بزرگ به دو رگ مجزا تقسیم نشده است. و هرگز دیواره جدا کننده دو بطن به طور کامل بسته نشده است، در نتیجه این موضوع، یک رگ خونی تکی از قلب خارج می‌شود و یک حفره بزرگ بین دو اتاقک (نقص دیواره بطنی) وجود دارد.
علاوه بر نقص‌های اولیه تنه مشترک شریانی، دریچه کنترل کنند جریان خون از بطن‌ها به رگ تکی بزرگ (دریچه تنه‌ای) اغلب معیوب است، که اجازه می‌دهد خون به درون قلب جریان پیدا کند.

عوامل خطرزا

اگرچه علت دقیق نقایص مادرزای قلب مثل تنه مشترک شریانی ناشناخته هستند، چندین عامل ممکن است خطر تولد نوزاد با یک شرایط قلبی را افزایش دهد. این عوامل شامل:

• بیماری ویروسی در حین بارداری، اگر یک زن در دوران اولیه بارداری دارای سرخچه (سرخک آلمانی) یا سایر بیماری‌های ویروسی باشد، خطر نقایص قلبی مادرزادی در نوزاد او افزایش می‌یابد.
• کنترل ضعیف دیابت در حین بارداری، دیابت مدیریت نشده می‌تواند خطر نقایص تولد از جمله نقایص قلبی را افزایش دهد.
• مصرف داروهای خاص در حین بارداری. مصرف بسیاری از داروها در حین بارداری به دلیل خطر سقط جنین توصیه نمی‌شوند.
• اختلالات کروموزومی معین. کودکان دارای سندروم DiGeorge یا velocardiofacial در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به نقض تنه مشترک شریانی قرار دارند. این شرایط به دلیل وجود تعداد بیشتر یا نقص کروموزوم است.
• مصرف دخانیات در حین بارداری. تداوم مصرف دخانیات در حین بارداری باعث افزایش خطر تولد کودکانی با نقص قلبی می‌شود.

عوارض

ساختارهای غیرطبیعی قلب دارای تنه شریانی مشترک سبب بروز مشکلات در گردش خون می‌شود. به دلیل اینکه بطن‌ها از هم جدا نشده‌اند و تمامی خون از یک رگ بزرگ خارج می‌شوند، خون غنی از اکسیژن و خون دارای اکسیژن اندک با هم مخلوط می‌شوند- این موضوع سبب می‌شود خون نتواند میزان کافی اکسیژن را حمل کند. خون مخلوط شده از یک رگ بزرگ به درون شش‌ها، شریان‌های قلب و بدن جریان می‌یابد.
اگر کودک شما دارای نقص تنه شریانی مشترک می‌باشد، گردش خون غیرطبیعی معمولاً سبب:

• مشکلات تنفسی. توزیع غیرطبیعی خون سبب جریان بسیار زیاد خون به درون شش‌ها می‌شود. مایع بیش از حد در شش‌ها سبب دشواری تنفس می‌گردد.
• فشار خون بالا در شش‌ها (فشار خون ریوی). افزایش جریان خون در شش‌ها سبب باریک شدن عروق خونی شش‌ها شده و باعث افزایش فشار خون در شش‌ها می‌شود، این موضوع به طور فزاینده‌ای سبب مشکلاتی برای پمپ کردن خون توسط قلب به درون شش‌ها می‌شود.
• افزایش اندازه قلب (کاردیومگالی). فشار خون ریوی و افزایش جریان خون از طریق نیروی قلب که باعث کارکرد شدیدتر قلب نسبت به حالت طبیعی می‌شود، سبب بزرگ شدن قلب می‌گردد. قلب بزرگ شده به تدریج ضعیف می‌شود.
• نارسایی قلبی. همچنین افزایش بار قلب و تأمین میزان کم اکسیژن سبب ضعیف شدن قلب کودک شما می‌شود. این عوامل می‌توانند در نارسایی قلبی و ناتوانی قلب برای تأمین خون مورد نیاز بدن نقش داشته باشند.

عوارض در مراحل بعدی زندگی

حتی با وجود جراحی ترمیمی موفقیت آمیز قلب در موقع طفولیت، سایر عوارض مرتبط با تنه شریانی مشترک ممکن است در مراحل بعدی زندگی وجود داشته باشد:

• فشار خون ریوی پیش رونده
• نشتی دریچه‌های قلب (نارسایی دریچه)
• اختلالات ریتمی قلبی (آریتمیا)
• مشکلات مرتبط با جراحی قبلی
• نشانه‌ها و علائم معمول این عوارض شامل کوتاهی تنفس در موقع ورزش، سرگیجه، خستگی، تورم شکم، تورم پاها و احساس لرزش و ضربان قلب سریع (تپش) می‌باشند.

تنه مشترک شریانی در بزرگسالان

در مواردی نادر، شخصی با تنه شریانی متشرک می‌تواند بدون عمل جراحی ترمیمی قلب دوران کودکی را پشت سر بگذارد و زنده بماند. با این حال، افرادی با چنین شرایطی اغلب دارای نارسایی قلبی و فشار خون ریوی هستند (سندروم Eisenmenger).
این سندروم به وسیله آسیب پایدار ریه ناشی از فشار خون ریوی ایجاد می‌شود که باعث برگشت جریان زیادی از خون در سراسر ریه‌ها می‌شود.

پیشگیری

در بسیاری از موارد، نقایص قلبی مادرزادی مثل تنه مشترک شریانی قابل پیشگیری نیستند. اگر دارای سابقه خانوادگی در رابطه با این بیماری‌های قلبی هستید یا اگر شما قبلاً دارای کودگی با نقص قلبی مادرزادی بوده‌اید، شما و همسرتان ممکن است در رابطه با تصمیم برای بارداری با یک مشاور ژنتیک و یک متخصص قلب در زمینه نقایص قلبی مادرزادی صحبت کنید.
اگر شما در رابطه با باردار شدن فکر می‌کنید، چندین گام وجود دارد که می‌تواند برای حصول اطمینان از تولد نوزادی سالم کمک کننده باشد، این موارد شامل:

• واکسیناسیون قبل از بارداری. ویروس‌های مشخص مثل سرخچه (سرخک آلمانی) می‌توانند در دوره بارداری بسیار مضصر باشند، از این رو حصول اطمینان از ایمن بودن در برابر این ویروس‌ها قبل از بارداری مهم است.
• پرهیز از داروهای خطرناک. اگر باردار هستید یا تصمیم به بارداری دارید قبل از مصرف هر دارو با پزشک خود مشورت کنید. مصرف برخی از داروهای در حین بارداری توصیه نمی‌شود.
• مصرف فولیک اسید. یکی از چندگامی که می‌تواند برای پیشگیری از نقص‌های تولد از جمله نقایص نخاعی، مغزی و احتمالاً قلبی کمک کننده باشد، مصرف روزانه 400 میکروگرم فولیک اسید است.
• کنترل دیابت. اگر شما زنی دارای دیابت هستید، با پزشک خود در رابطه با خطرات مرتبط با دیابت بر روی بارداری صحبت کنید و بهترین روش مدیریتی بیماری را در حین بارداری سؤال کنید.

مطالب مرتبط:
نقص دیواره دهلیزی چیست؟

سندرم ولف پارکینسون وایت (WPW)