ضربان نامنظم قلب یا آریتمی می تواند به این معنی باشد که قلب خیلی سریع یا خیلی کند یا به صورت نامنظم بتپد. هنگامی که قلب می تپد، یک سیگنال الکتریکی از بالای قلب به سمت پایین منتشر می شود و باعث منقبض شدن آن و پمپاژ خون می شود. درصورتی که مشکلی در این فرایند ایجاد شود مثلا اگر تاخیر یا مسدودیتی در راه رسیدن آن به بخش های پایینی قلب ایجاد شود می تواند موجب ضربان قلب نامنظم شود.

آریتمی قلبی چیست؟

آریتمی نوعی تپش قلب غیرعادی است که با نام نارسایی قلبی نیز شناخته می شود. نرخ ضربان قلب نیز می تواند نامرتب باشد. نرخ طبیعی ضربان قلب چیزی بین ۵۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. آریتمی ها و نرخ های ضربان غیرطبیعی به طور معمول با هم اتفاق نمی افتند. آریتمی می تواند در کنار نرخ ضربان عادی نیز رخ دهد یا حتی با نرخ های ضربان آهسته نیز همراه شوند (این حالت آریتمی بردی خوانده می شود که در این حالت بیمار ضربان قلب کمتر از ۵۰ عدد در دقیقه را تجربه می کند). آریتمی ها می توانند با ضربان قلب سریع نیز همراه شوند (که به این حالت تاکی آریتمیا گفته می شود که در آن بیمار ضربان قلب بیشتر از ۱۰۰ بار در هر دقیقه را تجربه می کند).

علائم ضربان نامنظم قلب

آریتمی می تواند مخفی بماند و هیچ علائمی را نشان ندهد. پزشک می تواند یک تپش قلب غیرعادی را در زمان بررسی بالینی و با گرفتن نبض یا با استفاده از الکتروکاردیوگرام (ECG) تشخیص دهد.

زمانی که علائم آریتمی رخ می دهند، می توانند شامل موارد زیر باشند:

• تپش شدید قلب (احساس جا افتادن ضربان های قلب، سراسیمه زدن یا بالا و پایین داشتن ضربان یا احساس این که قلب شما در حال فرار است).
• احساس ضربه در سینه
• بی حالی یا احساس گیجی
• غش کردن
• تنگی نفس
• احساس ناراحتی در قفسه سینه
• بی حالی و خستگی (احساس خستگی بسیار زیاد)

درمان ضربان نامنظم قلب (آریتمی های قلبی)

اکثر ضربان های قلب نامنظم بی خطر هستند اما برای افراد مبتلا به آریتمی های قلبی شدید ممکن است از درمان های دارویی یا عمل جراحی استفاده شود. گاهی هم از درمان های طبیعی و غیرتهاجمی برای ضربان قلب نامنظم استفاده می شود که می توان به مانور وگال، حفظ وزن سالم، رژیم غذایی سالم، کاهش استرس، اجتناب از تنباکو و الکل، فعالیت بدنی و طب سوزنی اشاره کرد.

اگر ضربان قلب نامنظم برای مدت زیادی طول بکشد ممکن است علائم جدی تری از جمله موارد فوق داشته باشد.

آریتمی چگونه تشخیص داده می شود؟

آزمایشات مختلف برای تشخیص آریتمی یا تعیین علت آن به کار می روند که عبارتند از:

• الکتروکاردیوگرام
• هولتر قلب
• بررسی رویداد (Event Monitor)
• آزمایش استرس
• اکوکاردیوگرام
• کاتتریزاسیون قلبی
• مطالعات الکتروفیزیولوژی (EPS)
• آزمایش میز سربالا (Head-up tilt table test)

درمان گیاهی آریتمی قلبی

متخصصان بالینی به طور معمول با بیمارانی روبرو می شوند که از آریتمی قلبی رنج می برند (ضربان نامنظم قلب). داروهای ضد آریتمی می توانند عوارض ناخوشایندی نیز به همراه داشته باشند، به طوری که بیماران و متخصصان در اغلب موارد به سراغ گزینه های گیاهی می روند. درمان گیاهی آریتمی قلبی با گیاهان دارویی که می توانند به تنظیم ضربان قلب کمک کنند عبارتند از:

گیاه دم شیر

این گیاه برای آریتمی قلبی خفیفی که ناشی از مشکلات قلبی نباشد، کاربرد دارد. این گیاه اثر آرامش‌بخش دارد و می‌تواند استرس و هیجان را کاهش دهد. این گیاه برای بیمارانی که تپش نامنظم‌ قلبشان به علت پرکاری تیروئید است مفید است.

سنبل الطیب یا علف گربه، گیاه عرقچین، گل ساعتی، عناب و کاوا

برای درمان ضربان نامنظم قلب و آریتمی های قلبی خفیف این گیاهان بسیار مفید هستند. این گیاهان نسبت به گیاه دم شیر اثر کمتری دارند ولی کمک می‌کنند که ضربان قلب نامنظم ناشی از استرس و هیجان بهبود یابد.

علت نامنظم بودن ضربان قلب

علت نامنظم زدن ضربان قلب به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که می‌توان به موارد اصلی زیر اشاره کرد:

۱- سیگار کشیدن

آریتمی های قلبی و نامنظم بودن ضربان قلب می‌تواند به دلیل سیگار کشیدن باشد. بررسی که در سال ۲۰۱۲ توسط مجله اروپایی پیشگیری و توانبخشی قلب و عروق انجام شد نشان داد که اجزای اصلی سیگار مانند مونوکسید کربن و استرس اکسیداتیو، به احتمال زیاد باعث ایجاد ضربان قلب نامنظم و آریتمی می شود. علاوه بر این، کشیدن سیگار باعث ابتلا به بیماری عروق کرونر و بیماری مزمن انسدادی ریه می شود که هرکدام از اینها ممکن است ضربان قلب نامنظم را به همراه داشته باشد.

۲- مصرف الکل

تحقیقات نشان می دهد که بین مصرف الکل و ضربان نامنظم قلب رابطه پیچیده ای وجود دارد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مصرف زیاد الکل می تواند خطر مرگ ناگهانی قلبی را با ضربان قلب کشنده افزایش بدهد و منجر به سکته قلبی شود.

۳- مصرف مواد مخدر

مطالعه ای که در سال ۲۰۰۷ توسط مجله اروپایی پیشگیری و توانبخشی قلب و عروق انجام شد نشان داد تقریبا کلیه مواد مخدر ممنوعه ممکن است اثرات آریتموژنیک داشته باشند و به صورت مستقیم یا غیر مستقیم سبب بروز طیف وسیعی از آریتمی های قلبی شوند که می تواند کشنده باشد. این مواد می تواند شامل کوکایین، امفتامین، هروئین و سوء استفاده از داروهای تجویزی باشد.

۴- استرس و ضربان نامنظم قلب

استرس عاطفی یا حتی خشم می تواند کار قلب را سخت تر کند، فشار خون را بالا ببرد و سطح کورتیزول (ماده ای است که معمولا در پاسخ به تنش و فشار روانی ترشح میشود) را افزایش دهد. تحقیقات نشان می دهد که استرس روانی می تواند سیستم عصبی سمپاتیک را تحریک کند و سبب ضربان قلب نامنظم شود. تحقیقات نشان می دهد که حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد از موارد مرگ ناگهانی قلبی و از کار افتادن قلب بر اثر استرس عاطفی است که سبب افزایش ضربان قلب می شود.

۵- سن و آریتمی قلبی

اصولا آریتمی های قلبی جدی، افراد بالای ۶۰ سال را تحت تاثیر قرار می دهد و این بخاطر این است که افراد مسن بیشتر به مشکلات قلبی و سلامتی دچار می شوند که می تواند منجر به ضربان قلب نامنظم شود. براساس تحقیقات انجام شده در دانشگاه هال انگلیس، افزایش سن با افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی از جمله آریتمی قلبی ارتباط دارد. نه فقط شیوع آن بلکه شدت آن هم با افزایش سن تشدید می شود.

مطالب مرتبط:

معرفی بهترین روغن برای درمان واریس پا

ایا فشار خون ۱۵ خطرناک است

افتادگی دریچه میترال چیست؟

دکتر سپیده پزشکی، بهترین متخصص قلب و عروق و فلوشیپ بیماری‌های مادرزادی از سوئیس