افتادگی دریچه میترال که پروپلاس دریچه میترال نیز نامیده می‌شود، یکی از دلایل معمول صدای غیرطبیعی در قلب است که بخاطر جریان غیرطبیعی خون براثر نشتی دریچه قلب ایجاد می شود. در اغلب موارد افتادگی دریچه میترال جدی نیست و فقط باید تحت نظارت قرار داشته باشد.

پرولاپس چیست

پرولاپس دریچه میترال و یا همان تنگی دریچه میترال با بسیاری از علایم و شرایط دیگر همراه است اما متخصصان مطمئن نیستند که افتادگی این دریچه علت ایجاد این علایم باشد. دریچه میترال دریچه ای است که اجازه می دهد جریان خون را از یک محفظه قلب که دهلیز چپ نامیده می شود به محفظه دیگری یعنی بطن چپ منتقل شود.

در افتادگی دریچه ی میترال، قسمتی از دریچه ی میترال رو به عقب و به سمت دهلیز چپ به اصطلاح سُر میخورد. این اتفاق زمانی می افتد که ماهیچه اصلی قلب که بطن چپ نامیده می شود درطول هربار ضربان قلب منقبض ميشود. افتادگی دریچه میترال با تنگی دریچه میترال فرق دارد. در تنگی دریچه میترال، این دریچه سفت و سخت می شود. در افتادگی دریچه میترال این دریچه بخاطر اندازه غیرطبیعی یا آسیب به بافت هایش به عقب سر می خورد.

علت افتادگی دریچه میترال

برای اکثر افراد مبتلا به پرولاپس دریچه میترال، علت این اتفاق ناشناخته است. این مشکل می تواند منشا خانوادگی داشته باشد یا بر اثر بیماری های دیگر نظیر بیماری بافت همبند ایجاد شود. نزدیک به ۸ میلیون نفر در امریکا مبتلا به این مشکل هستند.

نكته مهم اين است كه افتادگى دريچه ميترال يك ويژگى قلب است ( مانند رنگ چشم، قد و …) و به خودي خود بيمارى محسوب نميشود اما ممكن است عاملى براى بيماريهاى ديگر باشد كه به همين دليل افراد داراى اين ويژگي باید تحت نظر پزشك باشند.

علائم افتادگی دریچه میترال

اکثر افراد مبتلا به افتادگي دریچه میترال هیچ علامتی ندارند. افتادگی دریچه میترال هیچوقت مشکلی برای سلامتی مبتلایان ایجاد نمی کند. درد قفسه سینه شایعترین علامت در افرادی است که مبتلا به این مشکل هستند. این درد ممکن است خیلی ناراحت کننده و ترسناک باشد ولی خطر حملات قلبی، مرگ یا دیگر مشکلات قلبی را افزایش نمی دهد. افتادگی دریچه میترال شایع ترین عامل نارسایی میترال است. در این وضعیت جریان خون با هربار ضربان قلب به داخل دریچه میترال برمی گردد. در طول سال ها و با گذر زمان این حالت می تواند شکل متوسط یا شدید به خودش بگیرد و موجب ضعف عضله قلب شود که به آن نارسایی احتقانی قلب می گویند.

علائم نارسايي احتقانی قلب:

• تورم در پاها
• تنگي نفس همراه با فشار

سایر علائم افتادگی دریچه میترال عبارتند از:

• ضربان قلب سریع و درکل هرگونه حالت غیرعادی در قلب (پالپیتیشن)
• تنگی نفس خصوصا در هنگام ورزش کردن
• سرگیجه
• بیهوش شدن یا غش کردن که به عنوان سنکوپ شناخته می شود.
• احساس ترس و اضطراب
• بی حالی و سوزش در دست و پا

وقتی که این علایم با هم رخ می دهد به آن سندرم افتادگي دریچه میترال می گویند. با این حال متخصصان هنوز نمی دانند که آیا خود افتادگی دریچه میترال (پروپلاس دریچه میترال) باعث ایجاد این علایم می شود یا خیر. از آنجایی که این علایم و خود افتادگی دریچه بسیار شایع هستند اغلب این علایم می توانند به صورت شانسی با یکدیگر اتفاق بیفتند. بنابراین علائم افتادگی دریچه میترال و تنگی نفس ممکن است همزمان رخ دهد.

افتادگی دریچه میترال و تنگی نفس

معمولاً افتادگی دریچه میترال و تنگی نفس رابطه مستقیمی دارند. تنگی میترال باعث می شود جریان خون از دهلیز سمت چپ به بطن چپ کاهش یابد. در نتیجه، حجم اکسیژن خونی که از ریه‌ها وارد می‌شود کاهش می یابد و می‌تواند منجر به احساس خستگی و تنگی نفس شود. همچنین حجم و فشار خون باقیمانده در دهلیز چپ افزایش می یابد که باعث می شود دهلیز چپ بزرگ شود و مایعات در ریه‌ها جمع گردد.

تشخیص افتادگی دریچه میترال

یک پزشک می تواند با گوش دادن به صدای قلب مراجعه کننده از طریق گوشی پزشکی اش به افتادگی دریچه میترال مشکوک شود. حرکات غیرمعمول دریچه میترال می تواند صدای متفاوتی ایجاد کند که به آن کلیک می گویند. اگر اختلال میترال وجود داشته باشد، یک پزشک ممکن است بتواند صدای غیرطبیعی جریان بازگشتی خون را بشنود. تشخیص قطعی افتادگی دریچه میترال نیازمند اکوی قلب(اکوکاردیوگرام) است. پزشک با تماشای ویدیوی تپیدن قلب می تواند متوجه حرکات غیرمعمول دریچه شود.

حتماً بخوانید: فیبریلاسیون بطنی چیست؟

گرمازدگی و افتادگی دریچه میترال

مراجعه کننده ی عزیز، آقای ۳۳ ساله که به دنبال گرمازدگی و تپش قلب بالا و احساس سینکوپ به مطب دکتر سپیده پزشکی، مراجعه کرده بود. توضیحات خانم دکتر درباره گرمازدگی و عزیزانی که دارای افتادگی دریچه هستند را در ویدیو زیر مشاهده می‌کنید:

درمان پروپلاس دریچه میترال

افتادگی میترال برای اکثر مردم مشکلی ایجاد نمی کند، به همین خاطر معمولا درمان نیاز نمی شود. اغلب افرادی که دچار نارسایی شدید میترال که ناشی از همان افتادگی است می شوند، برای درمان قطعی افتادگی دریچه میترال می‌توانند از روش جراحی به منظور اصلاح یا تعویض دریچه استفاده کنند. برای افرادی که علایم نارسایی احتقانی قلب ناشی از افتادگی دریچه میترال همراه با نارسایی میترال را دارند جراحی معمولا بهترین روش درمانی است. اگر در اکوی قلب هیچگونه اختلال میترالی مشاهده نشود، علایم این افتادگی به ندرت می تواند خطری داشته باشد. درمان هم برای هرفرد می تواند متفاوت باشد ولی در کل موارد زیر کمک زیادی به درمان خواهد کرد:

• ورزش
• مسکن ها
• ریلکسیشن و تکنیک های کاهش استرس
• تجویز داروهایی که باعث کاهش ضربان قلب می شود
• اجتناب از کافئین و سایر محرک ها

سوالات رایج درباره ی پرولاپس دریچه میترال

در ادامه به بررسی سوالات بسیار رایج در مورد پروپلاس دریچه میترال می‌پردازیم.

پرولاپس دریچه میترال (MVP) چیست؟

دریچه میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار گرفته‌است و شامل دو لت (لنگه) است. پرولاپس دریچه میترال وضعیتی است که در آن دو لت دریچه میترال به صورت مسطح یا به طور یکنواخت به هم نزدیک نمی شوند، بلکه بریج (پرولاپس) به داخل دهلیز سمت چپ بالا می رود. این صحیح باز و بسته نشدن دریچه باعث بازگشت یا پس زدن خون می شود که صدای غیر طبیعی در قلب ایجاد می کند.

آیا پرولاپس دریچه میترال خطرناک است؟

در بیشتر موارد، این سندرم بی ضرر است. اکثر افراد مبتلا به این بیماری از آن بی اطلاع هستند و سلامت آنها تحت تاثیر قرار نمی گیرد. با این حال، در برخی موارد درمان لازم است.

چه چیزی باعث پرولاپس دریچه میترال می شود؟

پرولاپس دریچه میترال حدود ۲ درصد از جمعیت را تشکیل می دهد. فرد می تواند با خطر ژنتیکی توسعه MVP متولد شود (ژنیتیکی) و یا می تواند به علت سایر مشکلات سلامتی مانند برخی از بیماری های بافت همبند به آن دچار شود. مجله سلامت قلب دکتر پزشکی .تب روماتیسمی می تواند به دریچه میترال آسیب برساند. رسوبات کلسیم با گذشت زمان و همچنین دیگر علل نادر مانند تشعشعات به قفسه سینه و برخی از بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس نیز می توانند باعث ایجاد این عارضه شود.

اگر پزشک صدای غیر طبیعی در قلب (سوفل) تشخیص داده باید چه کار کنم ؟

حتی برای کسانی که در حال تجربه علائم هستند، اگر یک سوفل شناسایی شده است و پرولاپس دریچه میترال تشخیص داده شده ،معمولا اکوکاردیوگرافی، یا اکو، توصیه می شود. اکو با استفاده از سونوگرافی برای ارزیابی لت های دریچه و اینکه چه مقدار خون،هنگام انقباض دریچه قلب نشت می کند(پس زده می شود). سایر آزمایشات ممکن است شامل تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا آنژیوگرافی باشد.

آیا پرولاپس دریچه میترال نیاز به درمان دارد؟

در بسیاری از موارد، داشتن MVP سلامتی شما را تحت تاثیر قرار نمی دهد و نیازی به درمان ندارد. با پزشک خود در مورد بهترین راه برای جلوگیری از عوارض MVP با توجه به حاد یا ضعیف بودن سطح آن مشورت کنید. اگر دارویی تجویز شده آن را مصرف کنید.
بعضی از افرادی که دارای دریچه میترال غیر طبیعی هستند ممکن است نیاز به تعمیر یا جایگزینی دریچه میترال داشته باشند اگر:

• نشانه ها بدتر می شوند
• بطن چپ قلب بزرگ شده است
• عملکرد قلب بدتر می شود

نکته: پرولاپس دریچه میترال بسیار به ندرت به یک وضعیت بسیار جدی تبدیل می شود. با این حال، در موارد جدیتر، پرولاپس دریچه میترال می تواند ضربان قلب غیر طبیعی (آریتمی) را ایجاد کند که در نهایت ممکن است تهدید کننده زندگی باشد.

وقتی که پرولاپس دریچه بسیار شدید باشد، بخاطر نشت خون، بسیار اهمیت پیدا می کند زیرا می تواند منجر به عوارض جدی نظیر سکته مغزی شود. بازگشت مقدار قابل توجه ِخون از دریچه می تواند باعث ایجاد لخته های خون شود. هنگامی که لخته ها از قلب به شریان ها یا مغز می رود، می تواند منجر به سکته مغزی یا حمله قلبی شود.

دکتر سپیده پزشکی، بهترین متخصص قلب و عروق و فلوشیپ بیماری‌های قلبی مادرزادی از سوئیس